Klik hier voor grote foto (met gegevens)
Sluitboom

Een ingang is bedoeld om iemand binnen te laten. Maar er zit niet voor niets een deur in: die dient om van alles en nog wat buiten te houden: kou, regen en ongewenst bezoek. Zeker in vroeger tijden kon vijandelijk bezoek een probleem van de eerste orde zijn. Een grendel of een slot helpt meestal voldoende om de toegang te weigeren. Maar wordt het menens, dan zijn meer maatregelen nodig. Een schuin geplaatste balk vangt de dreun van een stormloop al beter op. Een makkelijker en effectiever middel is de sluitboom. Bij de bouw moet hiermee al rekening gehouden worden. Het middel ziet er namelijk eenvoudiger uit dan het is: een zware balk, die aan de binnenkant van de deur rechts en links in de dagkant van de ingang steekt. Aan de ene kant is een bescheiden gat in de muur voldoende om de balk op zijn plek te houden. Aan de andere kant zou dat op zich ook zo zijn, ware het niet dat die balk dan niet meer uit de muur te krijgen is. Daarom is het gat aan één kant flink wat dieper en ruimer, zodat de balk daarin voldoende ruimte heeft om te draaien, wanneer hij in en uit de muur geschoven wordt. Het mooiste is een gat in de muur dat zo diep is dat de balk helemaal in deze schacht kan geschoven worden. De balk is dan in noodgevallen steeds bij de hand. Hiervoor is natuurlijk wel een behoorlijk dikke muur nodig, de sluitboom komt dan ook vooral voor bij kastelen, verdedigbare huizen en kerken.

Het kan ook heel wat eenvoudiger: de sluitboom kan aan de ene kant in een gat in het kozijn gestoken worden, en aan de andere kant in een naar boven schuin uitlopende gleuf zakken. Op de middenstijl of -roede kan nog een ijzeren beugel aangebracht zijn, die aan de bovenzijde open is. Simpel, maar niet zo sterk. Is de constructie precies klemmende gemaakt, dat helpt deze ook tegen het klapperen van deuren (of ramen). Het is wel ook te hopen dat een eventuele ongewenste gast geen stormram bij zich heeft.





Tekst: Jean Penders, 06-2005. Bronnen: zie literatuurlijst. Foto: Jean Penders