Een vaan is een
vlag.
Op een hoog punt geeft deze vanzelf de
windrichting
aan.
Een vlaggetje slijt erg snel in de
wind,
daarom is een metalen windvaantje wel zo handig.
Op een
kerktoren
heeft de windvaan een praktische betekenis,
zeker toen boeren de weerberichten nog niet op de radio konden beluisteren.
De windvaan is steeds meer een sierelement geworden en een gebouw met meerdere
spitsen
zal meestal tenminste de hoogste een windwijzer dragen.
Meestal komt het voor in combinatie met sierlijk
smeedwerk.
In de burgerlijke bouwkunst is het windvaantje op de zich belangrijk achtende gebouwen,
zoals
villa's,
gebruikelijk.
De 'vlag' van de windvaan bestaat meestal uit een
metalen
plaat,
vaak geperforeerd in de vorm van een
jaartal
of een ander motief.
Op kerken heeft deze plaat meestal de vorm van een
weerhaan,
maar is soms ook vormgegeven als een andere figuur, zoals Sint Maarten op de
Dom van Utrecht.
Goed onderhoud is nodig, want een windwijzer die niet meer wijst is een in het oog lopende blamage.
Tekst: Jean Penders, 10-2005. Bronnen: zie literatuurlijst. Foto: Jean Penders
