Klik hier voor grote afbeelding (met gegevens)
Cirkel

Alle punten van de omtrek zijn evenver van het middelpunt verwijderd bij een cirkel, misschien wel de meest voorkomende meetkundige figuur. In de natuur zien we overal cirkels, maar zelden volmaakt, bijvoorbeeld als de omtrek van een boomstam. Wanneer de mens die gaat imiteren, bijvoorbeeld als de schacht van een zuil, streeft hij vaak naar een volmaakte cirkel als omtrek. De schacht is dan als meetkundig lichaam een cilinder. Een plak van een zuil is een schijf, zoals we die veel in cosmatenwerk tegenkomen. Een lichaam dat in alle richtingen een cirkel als omtrek heeft is een bol.
De cirkel komt heel veel voor als sierelement in decoraties. In het klein in traceringen en groot als rondlicht. Een roosvenster heeft vaak weer een cirkel in het midden. Andere vormen kunnen ingeschreven zijn in een cirkel, zoals een vierpas of de visblazen van een driesnuit.
Om een cirkel te construeren gebruikt de mens al eeuwen de passer. Daar komt de naam van de 'pas' vandaan, zoals we die kennen in de driepas. Het kan echter ook met een pin in de grond, waaromheen een touw getrokken wordt. Leuk om op het strand uit te proberen. En wanneer het touw niet meedraait heb je meteen een andere figuur: een tweedimensionale spiraal.

Tekst: Jean Penders (10-2006). Bronnen: zie literatuurlijst. Afbeelding: Jean Penders