Onder cosmatenwerk wordt meestal verstaan:
intarsia in steen,
zoals dat vooral vanuit Rome in de
romaanse kunst
in
marmer
toegepast werd. Helemaal zuiver is deze omschrijving niet.
Eigenlijk verwijst de term naar het werk van de leden van de Cosmaten-familie.
Deze werden zo bekend omdat ze met zeer vele waren, enkele eeuwen de toon aangaven,
hun werk vaak heel opvallend
signeerden
en niet in de laatste plaats:
hun werk was topkwaliteit. Deze
steen-
en
beeldhouwers
maakten
beeldhouwwerk
dat tot het beste uit de
romaanse kunst in Italiïe behoort. Een aantal Cosmaten werkte ook als architect:
veel
kerktorens
in en rond Rome zijn van hun hand. Bij
kloostergangen
werd het ontwerp en het
steenhouwerswerk aan de fantasievolle
zuiltjes
gecombineerd met beeldhouwwerk en vooral ook: met
inlegwerk. Ze gebruikten vele steensoorten in de vlakken van de
arcaden
en
friezen,
aangevuld met
mozaïeken.
Kortom: de familie was zeer veelzijdig. Hun technieken waren verbeteringen van al bestaande en
omgekeerd is hun werk door velen eeuwenlang nagevolgd.
Wat algemener is de term 'marmorari romani' (marmerwerkers uit Rome),
die ook op niet-Cosmaten slaat.
Zoals gezegd, tegenwoordig wordt onder Cosmatenwerk vooral verstaan:
intarsia
in marmer, waarbij
grote en kleine stukjes anders gekleurde
natuursteen
in
geometrische patronen ingelegd worden. De bekendste voorbeelden vormen de
vloeren in Cosmatenwerk.
Tekst: Jean Penders, 02-2006. Bronnen: zie literatuurlijst. Afbeelding: Jean Penders
