Wanneer de metselaar een boog moet slaan, maakt de timmerman eerst een
formeel.
Op deze constructie, waarvan de bovenkant de
binnenwelflijn
van de
boog
volgt, worden de
boogstenen
geplaatst.
Is het metselwerk
voltooid en uitgehard,
dan wordt het formeel verwijderd en de boog draagt zichzelf.
Voor het formeel hoeft niet altijd een constructie vanaf
de bodem opgebouwd te worden: het formeel kan op
imposten
gesteld worden.
Die zijn ook handig bij eventuele reparaties.
Een impost loopt ononderbroken door over de volle diepte van de boog.
Soms wordt een eenvoudigere oplossing gekozen: een aantal
kraagstenen
vervult dan dezelfde functie bij de bouw en reparatie van de boog.
Deze uitstekende stenen hoeven niet ter hoogte van de
geboorte van de boog
te zitten, ze kunnen ook lager geplaatst zijn, waarvoor het formeel meer ruimte krijgt.
Dat kan omdat deze
formeelkraagstenen, in tegenstelling tot de impost,
niet tevens als sierelement bedoeld zijn.
Tekst: Jean Penders (10-2009). Bronnen: zie literatuurlijst. Afbeelding: Jean Penders
