Op
zolder
staat de
kapconstructie:
die kan natuurlijk niet gemist worden.
Hoewel, wie veel op zolder wil bergen, kan de
grenen
spanten
missen als kiespijn.
Soms stoot je je hoofd tegen de
dekbalk,
dan weer heb je last van het
spantbeen,
dat naar je gevoel altijd te ver in de ruimte steekt.
Immers, omdat het schuin geplaatste spantbeen op de zoldervloer staat,
komt het naar boven toe steeds verder los van die
borstwering.
Dat wordt nog erger doordat het
korbeel
er in steekt, en het is nou net die
driehoek die zo hinderlijk is.
Merkwaardigerwijs hebben de oudere kappen hiervoor een oplossing die later 'verloren' ging.
Het spantbeen van het onderste
juk
was tot begin 17e eeuw meestal krom:
het eerste stuk ervan liep bijna recht omhoog langs de borstwering.
Zijn de
timmerlui
van na die tijd dan dom?
De kappen zijn het grootste deel van de
middeleeuwen
en nog wat na die tijd
opgebouwd uit
eikenhout.
De
eik
heeft als nadeel dat hij niet steeds zo
mooi recht groeit als een
naaldboom.
Dat nadeel is het voordeel: er zijn stukken
hout te vinden die krom gegroeid zijn. De
stam
kan
(al dan niet geholpen door een vooruitziende eigenaar)
krom gegroeid zijn. Het kan ook gaan het om een slim gebruik van een
forse zijtak met het aansluitende deel van de stam.
Het meest waarschijnlijk is echter het gebruik van een
gevorkte boomstam:
wanneer je het deel onder de spitsing van bovenaf doorzaagt heb je twee hele stevige
krommers met de gewenste flauwe hoek. Zou je het hout in die vorm
zagen,
dan lopen de nerven niet met de kromming mee en breekt het
hout.
Grenenhout is hiervoor dus onbruikbaar.
Voor de
bouwhistoricus
is de krommer daarom een eerste aanwijzing voor de datering:
krom is eiken en dus oud. Alleen jammer dat er pas toch een paar 'onbestaanbare'
grenen krommers
ontdekt zijn.
Tekst: Jean Penders, 02-2006. Bronnen: zie literatuurlijst. Afbeelding: Jean Penders
