Het profiel van iets is de lijn die je eromheen kunt trekken.
Concreter: het profiel van een stad is de
skyline,
bij een gebouw spreek je van
'
silhouet'.
Bij een
sleutelstuk
gaat het om de opeenvolgende reeks
holle en bolle vormen,
die je ziet als je het van opzij bekijkt. Ook een
basement
bekijk je van opzij:
je ziet dan bijvoorbeeld een holle
trochilus
tussen bolle
torussen.
Een rijke gotische
bundelpijler
of
gewelfrib
moet je 'doorsnijden' om het profiel gemakkelijk uit te kunnen tekenen.
Ook bij een fraaie
lijst
wil je de doorsnede vastleggen. Het geeft minder
rommel als je daarvoor geen zaag, maar een 'profielkam' gebruikt: een soort kam waarvan alle
'tanden' staafjes zijn die weggedrukt worden door het profiel, wanneer je het ertegen aandrukt.
Daarna kun je omtrek gemakkelijk natrekken. Wat krijg je?
De omtrek van een
samengesteld profiel: het totaalbeeld van de manier
waarop de aparte profielen elkaar opvolgen.
Het eenvoudigst is een
band(je),
een vierkante vorm of recht stukje tussen gebogen vormen.
Hol
en
bol
komen het meest
voor, samen vormen ze een
ojief.
Meestal meer dan halfrond is de doorsnede van een
kraalprofiel.
Is het mooi rond, dan gaat het om een
rondstaaf.
Lijkt de doorsnede op een peer, dan spreken we van een
peerkraal.
Voor het profiel van de houten
omlijsting
van een
ingang
of
venster
gebruikt de timmerman
profielschaven.
Omdat profielen sterk aan de mode onderhevig zijn behoren ze tot de belangrijkste aanwijzingen
voor de kunst- en bouwhistoricus om onderdelen te dateren. Simpel is dat niet:
barokprofielen
komen in welvarende steden heel veel eerder voor dan
op het platteland. Bovendien heeft de dorpstimmerman wat dit betreft vaak 'de klok horen luiden'.
En dan nog: door goede vaklui worden bij de
neo-stijlen
soms zo'n perfectie imitaties van oudere voorbeelden
geleverd dat de datering onzeker kan blijven.
Een verhaal dat minder met 'mooi' dan wel met 'sterk' te maken heeft is dat van profielen
als dat van de stalen
H-balk.
Tekst: Jean Penders (01-2007). Bronnen: zie literatuurlijst. Afbeelding: Jean Penders
